Wskaźnik rotacji zapasów — czym jest i kiedy się go stosuje?

Wskaźnik rotacji zapasów jest kluczowym parametrem dla firm, ponieważ informuje o efektywności obrotu magazynowanymi produktami. Pozwala na opracowanie optymalnego sposobu zarządzania zapasami i prawidłowe oszacowanie wartości składowanych produktów.

Czym jest wskaźnik rotacji zapasów?

O przydatności wskaźnika rotacji zapasów wie właściciel każdej firmy. Parametr ten informuje o tym, ile razy nastąpi obrót zapasami w magazynie w określonym przedziale czasu. Dostarczane są precyzyjne dane, kiedy nastąpi zwrot inwestycji w zakupione towary. Wskaźnik rotacji wyraża się oczywiście w liczbach, nie ma jednak ustandaryzowanych norm pozwalających jednoznacznie ocenić, czy osiągnięty rezultat jest korzystny, czy nie.

Z przeprowadzonych obliczeń można osiągnąć dwa rezultaty:

• wysoką rotację zapasów – optymalny przepływ towarów w magazynie generujący przychód;
• niską rotację zapasów – nieefektywne zarządzanie zapasami magazynowymi.

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach – wzór

Wartość wskaźnika rotacji zapasów oblicza się poprzez podzielenie całkowitego kosztu własnego sprzedaży w trakcie założonego okresu przez średnią wartość zapasów w tym samym przedziale czasowym.

Wskaźnik rotacji zapasów = Koszt własny sprzedaży / Średnia wartość zapasów

Dla przykładu: przychód ze sprzedaży w danym roku wyniósł 120 000 zł, a średnia wartość zapasów została ustalona na kwotę 40 000 zł. Wskaźnik, jaki otrzymujemy to 3. Oznacza to, że zapasy w magazynie w ciągu roku zostały wymienione 3 razy.

Jeżeli w toku prowadzonych obliczeń notuje się wzrost wskaźnika, jest to informacja pozytywna. Oznacza to, że produkt generuje przychód, nie zalega w magazynie i przyczynia się do zarobku.

Dysponując wyżej przedstawionymi danymi, można obliczyć także, jak wygląda rotacja zapasów w dniach. Otrzymasz wskazanie, ile potrzeba dni, aby sprzedać cały zapas produktów.

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach = (Średnia wartość zapasów / Koszt własny sprzedaży) x 365 (jeśli chcemy obliczyć wskaźnik w skali roku).

Przeprowadzając regularnie powyższe obliczenia, można szybko zdiagnozować problem związany z nieefektywnym składowaniem produktów oraz wprowadzić istotne zmiany mające na celu poprawę sytuacji.

O czym informuje wysoki wskaźnik rotacji zapasów w razach?

Wysoka wartość tego parametru jest pozytywnym sygnałem, który uwidacznia bardzo dobre wyniki sprzedaży. Z drugiej jednak strony przed właścicielem wiele wyzwań, a mianowicie utrzymanie dotychczasowego obrotu towarami, a także optymalizacja działań logistycznych. Utrzymanie wysokiej płynności jest nie lada wyzwaniem.

Magazyny, w których rotacja zapasów jest duża, powinny zautomatyzować system zarządzania towarami, w celu uzyskania aktualnego wglądu w bieżący stan zaopatrzenia. Muszą zostać również zaplanowane zapasy bezpieczeństwa, w przypadku nieprzewidzianych przestojów w dostawach.

Czy niski wskaźnik obrotu zapasami powinien niepokoić?

Niski wskaźnik zapasów najczęściej informacje, że w magazynie składowana jest zbyt duża ilość towarów. Nieumiejętne zarządzanie prowadzi do wzrostu kosztów, a także stwarza ryzyko przeterminowania asortymentu.

Aby uniknąć takiej sytuacji, firmy przyjmują różne strategie biznesowe m.in. zniżki, wyprzedaże, oferty błyskawiczne. Ostatecznością jest likwidacja zapasów.

W przypadku firm produkcyjnych oraz w branży przemysłowej niski wskaźnik rotacji jest sytuacją normalną i niekoniecznie sygnałem o nieefektywnym zarządzaniu. Np. samochody nie są towarem przestarzałym, jeżeli oczekują na sprzedaż przez miesiąc.

Optymalne jest dążenie do zachowania balansu. Idealny cykl rotacji zapasów powinien określać bliską minimalnej ilość czasu potrzebną na ponowne zaopatrzenie w sprzedane produkty. Towar nie może być składowany zbyt długo, ale również nigdy nie powinno go zabraknąć.

Wskaźnik rotacji zapasów a układ magazynu

Wartość wskaźnika rotacji zapasów determinuje układ magazynu, a także sposób realizowanych w nim operacji.

Rotację zapasów należy wykorzystać już na etapie projektowania układu magazynu. Przyjąć należy klasyfikację stref według systemu ABC:

• A – należy przydzielić towary o wysokiej rotacji;
• B – należy przydzielić towary o średniej rotacji;
• C – należy przydzielić towary o niskiej rotacji.

Śledzenie poziomu rotacji pozwala na efektywne zarządzanie pojemnością magazynu. Zawczasu otrzymujesz sygnał, że konieczne jest zainwestowanie w antresole magazynowe, przeorganizowanie lub rozbudowanie obiektu, a w ostateczności zmiana lokalizacji na inną.

Jeżeli w magazynie odbywa się obsługa towarów o zróżnicowanym wskaźniku rotacji zapasów, zalecane jest wykorzystanie systemu zarządzania magazynem WMS, w celu bieżącej kontroli przepływu produktów.

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach — interpretacja i ocena

Znajomość wskaźnika rotacji zapasów w magazynie pozwala na prowadzenie działalności dobrze zorganizowanej, przynoszącej zyski i umacniającej pozycję na rynku.

Warto zastosować automatyczny system zarządzania magazynem WMS, dzięki któremu wszystkie dane o przepływie produktów będą aktualizowane na bieżąco.